Herontwikkeling stationsgebouw station Zwolle

Moderne invulling versterkt juist het monumentale karakter

Het stationsgebouw van station Zwolle is gebouwd in 1868 door de Maatschappij tot Exploitatie Staatsspoorwegen (MESS). Het is een bijzonder goed bewaard gebleven voorbeeld van een ‘Station der 1e Klasse’, passend bij het belangrijke spoorknooppunt Zwolle. Het gebouw heeft dan ook de status van Rijksmonument. Een uitdagend herontwikkelingsproject op maat voor Ruland Architecten.

 

123456

In opdracht van NS Stations heeft Ruland Architecten het passende ontwerp gemaakt voor de herontwikkeling van het stationsgebouw. Aanleiding was de door de gemeente Zwolle en NS Stations opgezette ontwikkeling van de spoorzone. Binnen deze ontwikkeling wordt de rol van het stationsgebouw als schakel in de route van de reiziger kleiner. Gezocht werd naar een nieuwe invulling van het monumentale stationsgebouw wat bijna een ondergeschikte positie aan het stationsplein had gekregen.

Bovendien hebben grote verbouwingen door de jaren heen het oorspronkelijke interieur volledig uitgehold en anders ingericht. Deze aanpassingen doen inmiddels gedateerd, inefficiënt en ongeordend aan. Een heldere structuur en routing ontbreekt. De huidige, niet- oorspronkelijke kozijnindelingen zijn rommeling en doen afbreuk aan het karaktervolle historische gebouw. Aan Ruland Architecten de uitdaging om een nieuwe, betekenisvolle inrichting te ontwerpen die recht doet aan de status van rijksmonument en zorgt voor een aansluitende uitstraling bij het stationsplein.

1234

In samenwerking met NS Retail afdeling is een herbranchering van de functies tot stand gekomen en heeft Ruland Architecten in het nieuwe ontwerp een aantal stappen genomen. Het belangrijkste is hierbij geweest dat er een herstel van transparantie in de gevel en doorzicht door het gebouw terug zou komen.

Bij de herbranchering zijn huidige gebruikers en functies geïnventarieerd en onderzocht of ze op de goede plek in het gebouw gehuisvest zijn. In de oostvleugel, dicht bij de aansluiting op het reizigersverkeer, liggen de beste kansen voor nieuwe retailfuncties. In de stationshal wordt een kleinere transferfunctie gecombineerd met horeca en winkelfuncties zoals een kapper. Op een langere termijn is een herontwikkeling van de verdiepingen en westvleugel mogelijk voor functies die minder ‘reiziger afhankelijk’ zijn. Te denken valt aan commerciëel verhuur van kantoren of wellicht unieke bestemmingen zoals een museum, hotel of fitnesscentrum.

123

In het nieuwe ontwerp wordt de oorspronkelijke structuur van het gebouw bouwkundig weer hersteld. De verrommeling en verkamering van het interieur wordt verwijderd zodat de oorspronkelijke afmetingen en hoogten weer zichtbaar worden. Later aangebrachte tussenvloeren worden gesloopt. Gevelopeningen worden ontdaan van detonerende wijzigingen en zoveel mogelijk in de oorspronkelijke indeling teruggebracht.

Herstel van dit gevelbeeld maakt dat per ruimteunit de mogelijkheid ontstaat toegangen te openen naar het plein of naar het perron. Bijzonder detail hierbij is dat op het oog de indelingen authentiek zijn maar in detail herkenbaar als een eigentijdse moderne toevoeging. De geschiedenis van gebouw blijft hiermee behouden. Door slim om te gaan met de verdere indeling blijft ook het doorzicht van het stadsplein naar de stations en vice versa aanwezig.

1234

Inmiddels is fase 1 van de verbouwing gerealiseerd. De verbouwing van de oostvleugel, het middendeel (voormalige stationshal) en een deel van de eerste verdieping zijn nagenoeg gereed voor verdere invulling van de diverse retail gebruikers. Door de rationele constructieve opbouw en gevelindeling is gebleken dat het stationsgebouw flexibel is in te delen, met behoud van de monumentale structuur en binnen het bestaande ritme van de gevels.

Met de door Ruland Architecten voorgestelde ingrepen herwint het stationsgebouw haar voorname positie als hart van het stationsgebied, met daarbij voor reizigers als ook bezoekers een nadrukkelijk verbeterde routing. Met de hernieuwde authenticiteit en retailfuncties, is zij na ruim 100 jaar, nog steeds een actueel en voor de stad herkenbaar gebouw.

123
LokatieZwolle, Nederland
Metrage2687 m2 bvo (totaal)
1398 m2 bvo (fase 1)
Jaar2015 – 2019 (planontwikkeling)
2020 – 2021 (uitvoering fase 1)
StatusUitgevoerd (fase 1)
OpdrachtgeverNS Stations, Utrecht
ArchitectRuland Architecten, Amsterdam
ConstructeurRoyal Haskoning DHV, Utrecht
Adviseur InstallatiesRoyal Haskoning DHV, Utrecht
Adviseur BouwfysicaRoyal Haskoning DHV, Utrecht
BouwkostenadviesBouwkostenbureau Heijneman, Nootdorp
BouwdirectieNS Stations, Utrecht
AannemerKoninklijke Woudenberg, Ameide
Gebouwinstallaties (E&W)Kropman Installatietechniek, Zwolle
AfbeeldingenRuland Architecten, Amsterdam
Fotografie (uitvoering)Ruland Architecten, Amsterdam
FotografieJannes Linders, Rotterdam
© Ruland Architecten 2021